انفجار در بندر رجایی؛ خرابکاری یا حادثه؟

 

امر مطلقی در جهان وجود ندارد، هر زمان که داده‌های جدید نیاز به تغییر جمعبندی و تحلیل را الزامی کنند نباید تعصب داشت و بر حرف نادقیق یا اشتباه اصرار و ابرام کرد. هر زمان اطلاعات جدید و متفاوتی بیرون بیاید که نظرم عوض شود انرا به صورت عمومی اعلام خواهم کرد.

 

تا این لحظه، بعد از پیگیری اخبار، فیلم‌های منتشر شده، مواضع مدیران جمهوری اسلامی، مواضع سران جمهوری اسلامی، مواضع شخص نتانیاهو، ارتش اسرائیل، نیروهای سایبری جمهوری اسلامی و نیروهای سایبری اسرائیل و غیره، جمعبندی و تحلیل من از حادثه‌ی بسیار ناگوار انفجار در بندر رجایی استان هرمزگان این است که این انفجار ربطی به اسرائیل یا عملیات خرابکارانه‌ی با منشا امریکا و اسرائیل ندارد. عده‌ای از نقش چین و روسیه می‌پرسند. فعلاً در مورد چین صحبتی ندارم اما این انفجار به روسیه هم ربطی ندارد.

در کل، احتمال اصلی و اول این است که این انفجار ناشی از مدیریت نادرست، بروکراسی مریض، ضعف شدید واحدهای ایمنی، بی‌مسئولیتی کامل نهادها و مراجع نظارتی، دخالت نهادهای قدرتمند غیر دولتی در امور دولتی، عدم بروزرسانی تجهیزات، فساد اقتصادی، فساد سیستماتیک و موارد اینچنین باشد، بسیار بیشتر از احتمال عملیات اسرائیل است.

 

گزینه‌ی دیگری که جز گزینه‌‌های اصلی است بحث خرابکاری داخلی است. همانطور که دیدیم با اینکه خامنه‌ای مسئولین مذاکره با آمریکا را کامل قبول کرد و به خودی‌های نظام هشدار داد که با آن مخالفت نکنند باز هم امثال علم‌الهدی، لاریجانی علناً با مذاکره با آمریکا مخالفت کردند. منافع امثال بابای هکتور و امثالهم از انزوای ایران و تحریم‌ها به قدری زیاد است که به این راحتی بی‌خیال این سفره‌ی انحصاری چرب و نرم نمی‌شوند. به نظرم من در میان احتمالات دارای وزن، عملیات از طرف اسرائیل در ته لیست است. امکان دخالت آمریکا و روسیه اصلاً جز گزینه‌های محتمل اصلی نیستند. دو گزینه‌ی اصلی، یکی فساد و ناکارآمدی و بروکراسی معیوب و ضعف ایمنی و دخالت نظامیان در اقتصاد و سیاست، زور زیاد نهادهای خارج از کنترل قوه مجریه و قوه قضائیه، فقدان نظارت و بازرسی و تحقیق و تفحص و کنترل، رشوه، سیستم غیر شفاف و عواملی از این دست است. احتمال دارای وزن دیگر، تلاش یک باند امنیتی یا جمعی از سهامداران قدرت است که مخالف مذاکره و توافق با آمریکا هستند و برای گرفتن سهم‌بیشتر از منافع و قدرت، به دنبال انزوای بیشتر ایران و افزایش تنش بین جمهوری اسلامی با قدرتهای خارجی به خصوص دولت آمریکا هستند. به دلیل وجود نهادهای اطلاعاتی موازی، وجود عینک ایدئولوژی روی چشمان نهادهای امنیتی و... دستگاه اطلاعاتی جمهوری اسلامی نه چنین‌ چیزی را می‌پدیرد و نه حتی جرئت دارد به چنین چیزی فکر کند. همین یعنی مصونیت برای آن گروه یا جناح امنیتی که با یک قدرت خارجی در چنین سطحی معامله کرده باشد. با اینکه نمونه‌های تاریخی عبرت‌آموز در تایید این مسئله وجود دارد و زد و بند قدرتهای جهانی و منطقه‌ای در امور سایر کشورها امری رایج، مسبوق به سابقه و بسیار محتمل است، چنینی مسئله‌ای در بین ماموران وزارت اطلاعات به احتمال زیاد به عنوان گزینه‌ای نامحتمل، ناممکن و نشدنی ارزیابی می‌شود و بیان آن هم جرم تلقی شده یا برای آنها حکم جنون بیان‌کننده‌ی چنین احتمالی را دارد.

 

شلم بازی به سبک ترامپ

 

به نظرم طبقه‌ی کارگر و طبقه‌ی متوسط، جامعه‌ی ایران، ساکنین ایران و ایران، یکی به آقای ترامپ بدهکار شدیم. در میانه‌ی این همه بلا و مصیبت، شلوغی اخبار و عزایی که بر سرمان ریخته است، یادم نمی‌رود کار دیروز شما را آقای ترامپ. کمک و لطف و شما به این کشور در حال ویدانی، بسیار به موقع، هوشمندانه و ارزشمند بود. ممنون که وقتی حکومت فعلی ایران اصلاً حواسش به این چیزها نیست و اصلاً برایش مهم‌ نبود و البته اگر می‌فهمید و می‌خواست هم‌ کاری نمی‌توانست بکند، لااقل شما به فکر بودی و خیلی هنرمندانه و به موقع، گره‌ای که می‌رفت تبدیل به گره‌ی کور ناجوری شود را باز کردید. کس خاصی نیستم. به عنوان یک ایرانی و به عنوان مخالف جدی بسیاری از نظرات شما، صمیمانه از شما متشکرم.

 گاهی وقتها بعد از مراسم عروسی یا عزا، در خوابگاه یا مهمانی، تعارف می‌کنند به بازی شلم و یک نفر را صرفاً چون مهمان است یا می‌خواهند به پدر و مادرش عزت بگذارند جلویت می‌نشانند که نه بازی بلد است، نه عقل معاش و حسابگری دارد، نه احتمال و ریاضی می داند، اما ادعای زرنگی و بزرگی هم دارد. بد می‌خواند، جواب خال نمی‌دهد و بد برگ می‌اندازد. خواسش هم به بازی نیست، زیرچشمی بقیه را دید مب‌طند و با بقیه می‌لاسد، هم می‌خواهد تک و تعریف کند و هم توی بازی باشد.

چنین بازیکن نابلدی وقتی گند دستی که خوانده است دارد بلند می‌شود، یارش که غریبه است اما شلم‌باز قهاری است با اینکه از دست حماقت او کلافه است و بدش نمی‌‌آید خالی کنند یا یاسا شوند و بازی زودتر تمام شود و از شر شریک احمقش راحت شود اما غرورش اجازه نمی‌دهد که باخت بدهد. با برگ حکم ته‌دست بازی را می‌گیرد و بعد یا جواب خال یارش را می‌دهد یا با یک دولو یا هفت‌لو که حکم نیست ولی کسی هم آن خال ندارد، بازی را جمع می‌کند.

وسط اخبار بسیار ناگواری که از بندرعباس و بندر رجایی منتشر می‌شد، پستهای حماقت‌بار عرزشی‌ها، جنگ‌طلبان داخلی، مجاهدین، خارج‌نشینان جنگ‌طلب، خودشیفتگان اینترنتی، سلبریتی‌های دوزاری، دلواپسان قیمت دلار و طلا و گربه‌رقصانی حرفه‌ای و تحریک‌های نتانیاهو، آقای دونالد ترامپ یکی از آن دولوهایی که حکم نیست ولی کسی از آن خال ندارد و ته بازی حکمی برای بریدن آن نیست را پرت کرد روی میز.

دونالد ترامپ، رئیس‌جمهوری آمریکا عصر یکشنبه ۲۷ آوریل در گفتگو با خبرنگاران در نیوجرسی گفت: «درباره وضعیت ایران، فکر می‌کنم شرایط خیلی خوب پیش می‌رود. فکر می‌کنم توافقی حاصل خواهد شد. تقریبا مطمئنم که این اتفاق می‌افتد. ما بدون نیاز به بمباران به توافقی خواهیم رسید.»

 ترامپ مدتهاست مسئله‌ی هسته‌ای (و به تبع آن مسئله ایران و جمهوری اسلامی) را دست گرفته. اصلاً فضای خالی برای جفتک‌اندازی نمی‌دهد. نه به اسرائیل و نه به جمهوری اسلامی. ترامپ دیروز نشان داد که فعلا این سیاست را ادامه می‌دهد تا تکلیف مذاکرات مشخص شود. اگر توافق کنند که هیچ، توافق نکنند متاسفانه بمباران وسیع و گسترده‌ای در پیش خواهد بود. تا زمانی که ترامپ به مذاکرات شانس و زمان بدهد، اسرائیل و جمهوری اسلامی هر دو کت‌بسته هستند و نمی‌توانند بازی را بهم بزنند. نتانیاهو (اسرائیل نه، خود نتانیاهو) و جمهوری اسلامی (فرد نه، سیستم) هر کدام اولین طرفی باشند که بازی آمریکا و ترامپ را بهم بزنند، به شدت تنبیه خواهند شد.

دنیای امروز، دنیای انکار و پنهانکاری نیست

 

دنیای امروز، دنیای انکار نیست. هیچ دروغی نمی‌تواند مدت زیادی دوام بیاورد. سرعت انتشار اخبار بالاست، چیزی که امروز همه درباره‌اش صحبت می‌کنند تا دو-سه هفته دیگر و گاهی چند روز دیگر به فراموشی سپرده می‌شود اما دروغ‌ها افشا می‌شوند حتی اگر دیگر برای افراد زیادی مهم و قابل توجه نباشد. محل دقیق شروع آتش‌سوزی و انفجار مشخص شده است. از این حادثه یا هر چیز دیگری اسمش هست تاکنون چندین فیلم، از چندین زاویه، در زمانهای مختلف منتشر شده است. حداقل تا الان باید اعلام می‌کردند در این کانتینرها چه بوده است؟ اوکی هنوز برایتان معلوم نیست خرابکاری است یا حادثه، هنوز برایتان معلوم نیست عمدی بوده یا سهوی، داخلی بوده یا خارجی، هنوز گزارش نهایی ندارید یا هر چیزی، ولی وقتی نقطه شروع آتشسوزی و انفجار مشخص است، آنچه داخل کانتینرها بوده هم مشخص است و این باید اعلام می‌شد. اعلام نشدن اخبار صحیح و درست به هر دلیلی که باشد (ترس، ناهماهنگی، بی‌کفایتی، اعلام از بالا، رویکرد امنیتی، مسئولیت‌گریزی یا هرچه) تقویت‌کننده و تاییدکننده شایعات و اخبار غیررسمی است.

دنیای امروز، دنیای پنهانکاری و انکار نیست. هواپیمای اوکراینی سقوط کرد، چند روز همه را سر کار گذاشتید و انواع داستان‌ها و سکوت‌ها و تکذیب‌ها و اخبار دروغ را سرهم کردید؛ آخرش چه شد؟ همان اول امریکایی‌ها اعلام کردند هواپیمای مسافربری اوکراین با شلیک موشک زمین به هوا سرنگون شده و دو موشک شلیک شده‌ است. تکذیب کردید اما دقیقا همین شد. فیلم شلیک موشک‌ها منتشر شد. پرونده‌ی سقوط هواپیما هنوز گریبانگیر حکومت است و محمدجواد ظریف هم نتوانست انرا علاج کند. خون را چگونه می‌توان علاج کرد؟ جانی که گرفته شده را چگونه می‌توان علاج کرد؟ غم و رنج خانواده‌ی کشته‌شدگان را چطور می‌توان علاج کرد؟ فقدان جان عزیز نیکاها، حدیث‌ها، پوریاها، محمدها، محسن‌ها، کیان‌ها و صدها جانباخته‌ی دیگر را چطور می‌توان علاج کرد؟ گریه‌های مادران و پدران و خواهرها و برادرهایشان را چطور می‌توان علاج کرد؟ زخمی که بر دل و روان جامعه و مردم و افکار عمومی می‌نشیند را چطور می‌توان علاج کرد؟

 

پاکستان، دشمنی در لباس دوست

 

امیدوارم هند با درس گرفتن از ضعفهایش در جنگ ۲۰۱۹، به مرور زمان دهن پاکستان را سرویس کند. اگر پاکستان درگیر مشکلات بزرگ نشود، امنیت استان سیستان و بلوچستان به سرعت بد و بدتر خواهد شد. اردوغان در آستانه‌ی رفتن درون بشکه است. اگر جمهوری اسلامی حماقت نکند و دوباره با کله درون بشکه نپرد، کم‌کم شرایط بسیار بد منطقه‌ای برای «ایران» تغییر می‌کند.

دلیل اصلی ناامنی در استان سیستان و بلوچستان، عدم سرمایه‌گذاری جمهوری اسلامی در صنعت، توریسم، زیرساختها، ایجاد اشتغال، تفرقه‌ی بین شیعه و سنی، صدا و سیمای ضدملی، بی‌عرضگی در گرفتن حق‌آبه هیرمند از طالبان، ضعف در برابر طالبان و ایدئولوژی رسمی طبقه‌ی حاکم فعلی ایران است. در این بحثی نیست. یکی دیگر از عوامل ناامنی و درگیری در استان سیستان و بلوچستان که منشا خارجی دارد، اطلاعات ارتش پاکستان است. چون پاکستان متحد چین است، راه حل کنترل وضعیت، نزدیکی ایران و هند، و نزدیکی ایران و آمریکا است.