کاپیتان سانسور شده

 

 

 

 

فوتبالیست‌ها را با چه تصاویری به یاد می‌آورید. ماشین‌های شاسی بلند، عکس روی جلد نشریات ورزشی و نشریات زرد، پولهای میلیاردی، خبر قلیان کشیدن گاه و بیگاه، دعواها و روابط و در آخر خبر جدایی آنها را باشگاه‌شان برای پیوستن به یک تیم خارجی. دم تکان دادن آنها در مناسبتهای حکومتی، خوش رقصی‌هایشان در صدا و سیما و زد و بندهایشان در اتاق‌های بازرگانی و غیره. این مطلب شاید برای بعضی‌ها تکراری باشد و برای بعضی‌ها بسیار تعجب‌آور، تیم ملی فوتبال ایران فوتبالیستی داشته است که در حکومت پهلوی و حکومت جمهوری اسلامی او را از تاریخ فوتبال ایران حذف کرده‌اند.

پرویز قلیچ‌خانی یکی از کاپیتانهای تیم‌های ملی فوتبال، فوق لیسانس دانشگاه تهران و یک فعال سیاسی بود. او توسط نیروهای امنیتی بازداشت شد. مجبور شد از شاه عذرخواهی کند تا بخشیده شود. «محمدرضا پهلوی دستور داد با اینکه کاپیتان تیم ملی بود، تصویرش را از مستند بازی‌های آسیایی تهران و مراسم دریافت مدال طلای فوتبال سانسور کنند. همینطور سال‌ها بعد تصویرش از تمام برنامه‌های ورزشی بعد از انقلاب پنجاه و هفت هم سانسور شد.»
او فوتبالیستی بود که «که از دانشگاه تهران فوق‌لیسانس داشت، کاپیتان بهترین تیم تاریخ ایران بود، در سه المپیک بازی کرد و سه بار جام قهرمانی جام ملت‌ها را بالای سر برد. در نوزده سالگی لباس تیم ملی را پوشید و وقتی سی و سه ساله بود به دستور مقام‌های امنیتی از تیم ملی بازنشسته شد.‌ از طرف ساواک ممنوع‌الکار شد. مدتی باربر فرش و راننده‌ی کامیون بوده و به این شغل‌هایش افتخار می‌کند.» بعد از خروج از ایران به مدت بیست و سه سال یک نشریه کمونیستی را اداره کرد. (پادکست اوتسایدرز، سجاد بیات و علی امیری‌فر)

پرویز قلیچ‌خانی عضو تیم ملی فوتبال ایران بود. او تنها بازیکنی است که با تیم ملی ایران سه بار قهرمان جام ملت‌های آسیا شده است و از این بابت رکورد‌ دار است. یکی از مهمترین بازیها و گل سرنوشت ساز قلیچ خانی در فینال جام ملت‌های آسیا در سال هزار و سیصد و چهل و هفت و در مقابل اسرائیل قهرمان دوره قبل روی داد. اسراییل در ابتدا در نیمه اول گل زد. در نیمه دوم، در ابتدا ایران با گل حسین کلانی موفق به تساوی نتیجه با اسراییل شد. گل دوم ایران با شوت بسیار پرقدرت و سرکش قلیچ خانی، از میانه زمین با پشت سرگذاشتن چند بازیکن حریفوارد دروازه شد و در این بازی ایران برای اولین بار قهرمان آسیا شد. از قدیمیها در مورد این بازی بپرسید. مردم را به ورزشگاه راه نمی‌داند، مردم به زور در ورزشگاه را باز کردند و وارد ورزشگاه شدند.

در بهمن ماه ۱۳۵۰ توسط ساواک دستگیر شد. پرویز قلیچ خانی به دلیل گرایش‌های سیاسی، فعالیت علیه رژیم و همچنین مطالعه چندین کتاب ممنوعه سیاسی که عمدتاً از منابع مارکسیستی بودند، مورد بازجویی شدید قرار گرفت. خبر دستگیری وی و مهدی لواسانی بخاطر فعالیت‌های سیاسی در ۲۱ بهمن ۱۳۵۰ منتشر شد.

پرویز قلیچ خانی و مهدی لواسانی از دانشجویان تربیت بدنی در دانشسرای عالی بودند. با فشار بسیار ساواک بر آن‌ها و خانواده‌ها یشان، پرویز ثابتی مأمور امنیتی رژیم و از مدیران بالای ساواک هر دو را جداگانه به مصاحبه تلویزیونی آورد که در برابر مردم از فعالیت‌های ضد رژیم خود معذرت بخواهند. این عمل غیرانسانی رژیم پهلوی صرفاً در جهت خرد کردن این افراد بود. پس از این مصاحبه‌ها هر دو بخشیده شدند و به آن‌ها اجازه داده شد که مجدداً به فوتبال بپردازند. پیش از مسابقه حساس با تیم ملی فوتبال استرالیا در رقابت‌های مقدماتی جام جهانی فوتبال ۱۹۷۴ نشریه تاج ورزشی او را «بی وطن» خطاب کرد که جنجال بسیاری ایجاد کرد. ۱۵ بهمن سال ۱۳۵۷ اندکی‌ پیش از پیروزی انقلاب در صفحه اول روزنامه کیهان شماره ۱۰۶۲۹ به خاطر اینکه از شاه درخواست عفو کرده بود عذرخواهی کرد. اندکی‌ بعد از ایران خارج شد و به انتشار مجله آرش که پیش از انقلاب از اعضای هیأت تحریریه آن بود ادامه داد.

در زمانی که یکی از فشارهای جمهوری اسلامی روی زندانیان سیاسی گرفتن مصاحبه تلویزیونی از زندانیان سیاسی بود شبکه بی‌بی‌سی فارسی از طریق مهمانانی خاص تلاش می کرد با این عنوان که همه در ایران به دروغ بودن اعترافات تلویزیونی آگاه هستند، مقاومت زندانیان سیاسی در زندان را بی اهمیت و غیرضروری جلوه دهند. یکبار در برنامه ای از پرویز قلیچ‌خانی دعوت کردند تا درباره همین موضوع مهمان برنامه باشئ. قلیچ‌خانی در آن برنامه گفت که مقاومت در زندان ادامه‌ی مبارزه‌ی یک فعال سیاسی است. مجری بی‌بی‌سی فارسی از او پرسید پس چرا خودت مقاومت نکردی و درخواست عفو کردی؟ قلیچ‌خانی گفت:

« من داشتم می آمدم به این مصاحبه، واقعیت را بگویم چون آدم باید با مردم رو راست باشد، من با خودم فکر می کردم کاشکی آقای فانی این سوال را نکند. به این علت نکند که ۴۰ سال از این قضیه گذشته، ۴۰ سال؛ من یک تاریخی پشتم دارم. و الان هم جمهوری اسلامی مثل دوره شاه سعی می کنند که با فشار انسانها را بشکنند و انسانها را در واقع وادار به همین مصاحبه ها بکنند. و امروز هم مد بسیار خوبی است. همه می گویند جمهوری اسلامی این کار را می کند، و کسانی که می آیند و مصاحبه می کنند گناهی ندارند تحت فشار آن حکومت هستند.

با خودم گفتم خوب اگر آقای فانی این سوال را بکند، من چه باید بگویم. من احساس کردم یک وظیفه دارم، بعنوان یک ورزشکار متعهد و اینکه در عرصه سیاسی هستم. تفاوت شکست و مقاومت را باید توضیح داد. امروز مسئله شکست و ضعف دارد با مقاومت مخدوش می شود. به نظر من هرکسی در هر مقطع تاریخی بشکند، شکست بخورد، ضعف نشان بدهد، در آن لحظه تاریخی بزرگترین لطمه را به مبارزات اجتماعی مردم خودش زده است، هر کسی می خواهد باشد. »

https://www.bbc.com/persian/tv/2010/12/101216_hardtalk_parviz_ghelichkhani_final

بیوگرافی

نام: پرویز قلیچ خانی

شهرت: کیانی شجاع – سردار قلیچ .اسطوره فوتبال ایران و آسیا

تولد: ۱٣ آذر ۱٣۲۴ تهران – شهباز جنوبی

رشته: فوتبال – مدافع مرکزی, با قابلیت بازی در تمام پست ها
باشگاه: کیان – تاج – پاس – عقاب – دارایی – پرسپولیس – سن خوزه ارث کوئیک (لیگ آمریکا(
سابقه ملی: ۵۵ – ۱٣۴۲ (۱۵ سال)
نخستین حضور ملی: ۱۴ مهر ۱٣۴٣ المپیک توکیو برابر آلمان شرقی (نتیجه ۴ بر صفر بسود آلمانشرقی)
آخرین حضور ملی: ۲۴ اسفند ۱٣۵۵ امجدیه – بازی دوستانه با مجارستان (۲ بر صفر بسود مجارستان)
افتخارات و عناوین کم نظیر کاپیتان پرویز قلیچ خانی-
کاپیتان تیم ملی در دوره های زیر:
•المپیک ۱۹۷۲: پرویز قلیچ خانی
• المپیک ۱۹۷۶: پرویز قلیچ خانی
• بازی های آسیایی ۱۹۷۴: پرویز قلیچ خانی
• جام ملتهای آسیا ۱۹۷۸: پرویز قلیچ خانی
حضور در بازیهای مختلف و کسب عناوین
حضور در المپیک توکیو: تیم ملی – ۱٣۴٣
عنوان نهم, باشگاههای تهران: کیان – ۱٣۴۴ آذر
مرد سال فوتبال (کیهان ورزشی): کیان – ۱٣۴۴ اسفند
قهرمان آموزشگاههای تهران: دبیرستان حکیم – ۱٣۴۵ فروردین
عنوان هشتم باشگاههای تهران: کیان – ۱٣۴۵ اردیبهشت
نائب قهرمان بازیهای آسیایی: تیم ملی -۱٣۴۵ آذر
عضو تیم منتخب آسیا: تیم ملی – ۱٣۴۵ آذر
قهرمان آموزشگاههای تهران: دبیرستان حکیم – ۱٣۴۶ فروردین
قهرمان جام ملتهای آسیا: تیم ملی – ۱٣۴۷ اردیبهشت
نائب قهرمان تورنمنت جام دوستی: تهران – ۱٣۴۷ اسفند
فرد دوم برگزیده فوتبال (کیهان ورزشی): تاج – ۱٣۴٨
قهرمان جام حذفی تهران: تاج – ۱٣۴٨
عنوان سوم ارتش های جهان: نیروهای مسلح – ۱٣۴٨
قهرمان جام عمران منطقه ای (پیمان سنتو): تیم ملی – ۱٣۴۹ شهریور
قهرمان جام میلز (هندوستان): تاج – ۱٣۴۹ آبان
قهرمان جام باشگاههای ایران (جام منطقه ای): تاج – ۱٣۴۹ بهمن
دومین فوتبالیست سال ایران: تاج – ۱٣۴۹ اسفند
قهرمان تورنمنت بین المللی کوروش کبیر: تیم ملی – ۱٣۵۰ تیر
قهرمان جام باشگاههای تهران: تاج – ۱٣۵۰ تیر
نائب قهرمان باشگاههای ایران (جام منطقه ای): پاس – ۱٣۵۰ اسفند
فوتبالیست برگزیده سال (کیهان ورزشی): پاس – ۱٣۵۱ فروردین
قهرمان جام ملتهای آسیا (بانکوک): تیم ملی – ۱٣۵۱ اردیبهشت
صعود به المپیک مونیخ: تیم ملی – ۱٣۵۱ خرداد
حضور در جام استقلال برزیل: تیم ملی – ۱٣۵۱ خرداد و تیر
حضور در المپیک مونیخ (آلمانغربی): تیم ملی – ۱٣۵۱ شهریور
نائب قهرمان باشگاههای تهران: عقاب – ۱٣۵۱ اسفند
قهرمان مسابقات انتخابی جام جهانی (غرب آسیا): تیم ملی – ۱٣۵۲ اردیبهشت و خرداد
عنوان چهارم باشگاههای ایران (جام تخت جمشید): عقاب – ۱٣۵۲ دی
قهرمان جام ایران: تیم ملی – ۱٣۵٣ مرداد
قهرمان بازیهای آسیایی: تیم ملی – ۱٣۵٣ شهریور
عنوان هشتم باشگاههای ایران (جام تخت جمشید): عقاب – ۱٣۵٣ آذر
صعود به المپیک مونترال: تیم ملی – ۱٣۵۴ شهریور
عنوان ششم باشگاههای ایران (جام تخت جمشید): دارایی – ۱٣۵۴ آذر
قهرمان جام ملتهای آسیا (تهران): تیم ملی – ۱٣۵۵ خرداد
حضور در المپیک مونترال: تیم ملی – ۱٣۵۵ مرداد
عنوان پنجم باشگاههای ایران (جام تخت جمشید): دارایی – ۱٣۵۵ آذر
نائب قهرمان باشگاههای ایران (جام تخت جمشید): پرسپولیس